Sınavda En Çok Yapılan 15 Hata ve Çözüm Taktikleri

Neden Bu Liste?

Netlerin çoğu bilgi eksikliği kadar, hatta ondan daha fazla, strateji ve rutin eksikliğinden düşer. Aşağıdaki 15 hatayı ve hızlı çözümlerini sınav öncesi “son tur” kontrol listesi gibi kullanabilirsin.

1) Soru kökünü tam okumadan işlem yapmak

Belirti: Sonucu doğru hesaplıyorsun ama “en büyük”, “en az”, “yaklaşık değer”, “tam sayı” koşulunu atlıyorsun.
Taktik: Kökü renklendir/kutula: (a) istenen, (b) birim/koşul, (c) aralık. İşleme başlamadan önce 3 işaret zorunlu.

2) Birim–işaret–aralık kontrolü yapmamak

Belirti: Negatif/pozitif karışıyor, derece–radyan, cm–m gibi dönüşümler atlanıyor.
Taktik: Her sayfada “BİA” kontrolü: Birim, İşaret, Aralık. Son 20 saniye sadece bu üçüne ayrılır.

3) Zamanı zor soruya gömmek

Belirti: 3–4 dakikayı bir soruda harcayıp son bölümde kolay soruları kaçırmak.
Taktik: Bayrakla–geç kuralı: 90–120 saniyede ilerleme yoksa işaretle, ikinci turda dön.

4) Metinli/yeni nesil soruda tablo/şema kurmamak (LGS–TYT)

Belirti: Veriler karışıyor, hesap yolu uzuyor.
Taktik: Önce istenen, sonra verilenler; ardından tablo/şema. İşlem, şemadan sonra.

5) Şık eleme yapmamak (SAT–TYT)

Belirti: Her soruda klasik çözüm; süre yetmiyor.
Taktik: Yerine koyma, sınır denemesi, oran–ölçek üçlüsüyle en az iki şıkkı hızlı ele; kalanlarda kısa yol.

6) Formül ezberlemek, yöntem seçmeyi ihmal etmek

Belirti: Doğru formülü uyguluyorsun ama soru tipine uygun yol seçmediğin için süre kaybediyorsun.
Taktik: “Hangi durumda hangi araç?” karar kartı hazırla (grafik / cebir / dönüşüm / tablolaştırma).

7) Grafik/şekil etiketlememek (AYT–IB/AP)

Belirti: Nokta–uzunluk–açı karışıyor; yardımcı çizgi ihtiyacı geç fark ediliyor.
Taktik: Çizimde etiket, birim ve yardımcı çizgi rutini; önce resim, sonra denklem.

8) İşlem hataları: dağıtma/işaret/parantez

Belirti: Çözüm fikri doğru; neti işlemsel hatadan kaybediyorsun.
Taktik: Uzun satır yok: kısa satır–sık kontrol. Her satır sonunda işaret/parantez mini kontrol.

9) Sonucu yazıyla gerekçelendirmemek (özellikle IB/AP)

Belirti: Sonuç doğru; fakat “neden doğru?” yazılmadığı için puan kırılıyor.
Taktik: Her kritik adımda 1 cümle gerekçe: “Because… therefore… hence…”. Kısa ama net.

10) Hesap makinesi/Desmos’u amaçsız kullanmak (SAT/IB)

Belirti: Grafik/hesaplayıcı her yerde; yorum becerisi zayıflıyor.
Taktik: Önce yorum, sonra araç. Desmos/hesap makinesi için net görev: denklemi çöz, kök doğrula, grafik davranışı gör.

11) Tamamen rastgele tahmin (TYT–AYT’de net hesabı riski)

Belirti: Son dakikalarda hiç eleme yapmadan işaretleme.
Taktik: Bilinçli tahmin: En az 1–2 şık elendiyse işaretle; sıfır elemede bırakmak daha güvenli olabilir. (Sınavın net/yanlış politikasını bil.)

12) Deneme analizini atlamak

Belirti: Çok deneme = az gelişim. Aynı hatalar tekrar ediyor.
Taktik: Her denemede hata türü etiketi: Bilgi / Strateji / Zaman. Her tekrar eden hata için 1 cümle önleyici kural yaz.

13) Konu sıçraması ve plansız çalışma

Belirti: Bir gün integral, ertesi gün denklem sistemi; kazanımlar kalıcı olmuyor.
Taktik: Haftalık 2–4 mikro hedef; “90 dakika modeli”: 10 dk özet → 25 dk kavram → 30 dk set → 15 dk analiz → 10 dk mikrotekrar.

14) Sınav lojistiğini düşünmemek

Belirti: Kalem/silgi/kimlik/uyku/su-planı aksıyor, sınavda stres artıyor.
Taktik: 48 saat önce lojistik kontrol: kimlik, saat, kalem–silgi, su–atıştırmalık, ulaşım süresi, deneme/saat uyumu.

15) Panik anında nefes/sıfırlama rutini olmaması

Belirti: Bir soruda takıldıktan sonra peş peşe hatalar.
Taktik: 4–6–8 nefes tekniği (al–tut–ver), sonra “kolay–orta” taramasıyla ritmi geri al.

Hızlı Kontrol Listesi (Sınav Sabahı)

• Kökü kutuladım: istenen–birim–aralık

• Zor soruda bayrakla–geç uyguladım

• Her sayfada BİA kontrolü (Birim–İşaret–Aralık)

• Şık eleme → en az iki şık gitti mi?

• Uzun soruda önce yöntem seçimi (grafik/cebir/dönüşüm)

• Son 5 dk “kolay kaçanlar” avı

• Panik = 4–6–8 nefes

Haftalık Mikro Plan (öneri)

• 2–4 başlık seç → her başlık için 90 dk çekirdek çalışma

• Haftada en az 2 mini deneme (TYT için 30–40 dk, AYT için 40–50 dk hedefli set)

• Her denemeden sonra hata türü etiketi + önleyici kural + 3 benzer soru tekrarı

SSS (Kısa)

Her hatayı aynı anda düzelteyim mi?
Hayır. Haftalık 2–3 hata seç; onlar “otomatik” olunca sonraki iki hataya geç.

Kaç deneme çözmeliyim?
Yakın dönemde TYT için haftada 2 tam, AYT için 2 mini/1 tam eşleniği iyi bir aralıktır (kişiye göre ayarlanır).

Şık eleme ne kadar güvenli?
En az 1–2 şık eliyorsan güvenli. Sıfır elemede rastgele işaretleme neti düşürebilir (sınavın yanlış–net politikasını bil).